رایانش ابری به عنوان یک فناوری تحول‌آفرین، در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای پیدا کرده است. این فناوری با ارائه دسترسی به منابع محاسباتی، ذخیره‌سازی و نرم‌افزار از طریق اینترنت، به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا به صورت انعطاف‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه به نیازهای خود پاسخ دهند. همچنین با رشد روزافزون رایانش ابری و انتقال حجم عظیمی از دادهها و برنامه‌ها به محیط‌های ابری، امنیت این محیط‌ها تبدیل به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سازمان‌ها و کاربران شده است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردهای رایانش ابری در صنایع مختلف و تهدیدات امنیتی متنوعی که در این بستر وجود دارد می‌پردازیم.
کاربردهای رایانش ابری در صنایع مختلف
صنعت فناوری اطلاعات
- توسعه نرم‌افزار: فراهم آوردن محیط‌های توسعه یکپارچه (IDE) و ابزارهای توسعه نرم‌افزار در بستر ابری.
- تست و آزمایش نرم‌افزار: ایجاد محیط‌های تست مجازی، برای بررسی عملکرد نرم‌افزارها قبل از انتشار عمومی.
- مدیریت زیرساخت: خودکارسازی مدیریت زیرساخت‌های IT و کاهش هزینه‌های عملیاتی برای سازمان.
صنعت مالی
- تجزیه و تحلیل داده‌های مالی: پردازش حجم زیادی از داده‌های مالی برای شناسایی الگوها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری.
- خدمات بانکی آنلاین: ارائه خدمات بانکی از طریق اینترنت با استفاده از زیرساخت‌های ابری.
- کلاهبرداری: تشخیص و جلوگیری از کلاهبرداری‌های مالی با استفاده از الگوریتم‌های Machine learning بر بستر ابری.
صنعت بهداشت و درمان
- ذخیره‌سازی داده‌های پزشکی: ذخیره‌سازی ایمن و دسترسی سریع به سوابق پزشکی بیماران برای تشخیص و درمان بیماری با سرعت هرچه بیشتر.
- Telemedicine: ارائه خدمات پزشکی از راه دور و بدون نیاز به حضور فیزیکی بیمار، با استفاده از ویدئو کنفرانس و سایر ابزارهای ارتباطی در فضای ابری.
- تحقیقات پزشکی: انجام تحقیقات پیچیده بر روی داده‌های بزرگ پزشکی، به کمک قدرت محاسباتی ابری.
صنعت تولید
- اینترنت اشیا (IoT): جمع‌آوری و تحلیل داده‌های تولید شده توسط دستگاه‌هایIoT، برای بهبود فرآیندهای تولید.
- شبیه‌سازی: شبیه‌سازی فرآیندهای تولید، برای بهینه‌سازی طراحی محصولات و خط تولید.
- مدیریت زنجیره تامین: مدیریت و بهینه‌سازی زنجیره تامین با استفاده از ابزارهای تحلیل داده بر بستر ابری.
صنعت خرده فروشی
- تجارت الکترونیک: ایجاد فروشگاه‌های آنلاین و مدیریت سفارشات مشتریان، به کمک زیرساخت‌های ابری.
- تحلیل رفتار مشتری: تحلیل داده‌های مشتریان، برای شخصی‌سازی تجربه خرید و ارائه پیشنهادات مناسب.
- مدیریت موجودی: مدیریت موجودی کالاها در انبارها و فروشگاه‌ها، با استفاده از سیستم‌های ابری.
صنعت آموزش
- یادگیری الکترونیکی (e-learning): ارائه دوره‌های آموزشی آنلاین و مدیریت سیستم‌های آموزش مجازی.
- همکاری آموزشی: تسهیل همکاری بین دانشجویان و اساتید از طریق ابزارهای مختلف موجود بر بستر ابری.
- تحلیل داده‌های آموزشی: تجزیه و تحلیل داده‌های آموزشی برای بهبود کیفیت آموزش و یادگیری دانشجویان.
امنیت ابری یا Cloud Security چیست؟
احتمالا زمانی که صحبت از امنیت می‌شود، اولین موضوعی که به ذهن شما خطور خواهد کرد حفاظت از داده‌هایی همچون عکس، ویدئو و… باشد؛ اما واقعیت ماجرا این است که اطلاعات شخصی من و شما تنها بخش کوچکی از سیستم رایانش ابری به حساب می‌آیند.
می‌توان گفت از بخش‌های اصلی cloud computing، امنیت رایانش ابری است. در واقع Cloud Security شامل تمامی پروتکل‌ها، تکنولوژی‌ها و اقداماتی است که در راستای تامین و افزایش امنیت فضای ابری و دادهها و اپلیکیشن‌های موجود بر بستر ابری می‌شود.
رعایت استانداردهای امنیتی همچون ISO/IEC 27001 و NIST SP 800-53 و همینطور تکنولوژی‌های شناسایی و احراز هویت، کنترل دسترسی، رمزنگاری و تجزیه و تحلیل رفتار اجزای مختلف شبکه ابری، برای تامین امنیت در بخش‌های مختلف رایانش ابری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چالش‌های امنیتی در رایانش ابری
مسئولیت اشتراکی
در رایانش ابری، مسئولیت امنیت به صورت مشترک بین ارائه دهنده خدمات ابری و مشتری تقسیم می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث ابهام در مورد اینکه چه کسی مسئولیت حفاظت از دادهها را بر عهده دارد، گردد.
تهدیدات سایبری
مانند هر سیستم دیگری، محیط‌های ابری نیز در معرض تهدیدات سایبری مانند حملات سایبری، بدافزارها و نفوذ غیرمجاز قرار دارند.
از دست رفتن دادهها
خطر از دست رفتن دادهها به دلیل خطاهای انسانی، خرابی‌های سخت‌افزاری یا بلایای طبیعی در محیط‌های ابری نیز وجود دارد.
حریم خصوصی
می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین چالش‌های امنیت رایانش ابری حفاظت از حریم خصوصی کاربران است.
راهکارهای تامین امنیت در رایانش ابری
تامین امنیت فضای ابری به دلیل حساسیت دادهها و اهمیت حفظ حریم خصوصی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در ادامه برخی از روش‌های افزایش امنیت در فضای ابری باهم بررسی خواهیم کرد.
1. احراز هویت چند عاملی (MFA)
احراز هویت چند عاملی یکی از قوی‌ترین روش‌ها برای افزایش امنیت حساب‌های کاربری است. در این روش، علاوه بر نام کاربری و رمز عبور، از یک عامل دیگر مانند کد یکبار مصرف، اثر انگشت یا تشخیص چهره نیز استفاده می‌شود. با استفاده از این سیستم امنیت رایانش ابری، حتی اگر رمز عبور شما به دست افراد غیرمجاز بیفتد، دسترسی به حساب غیر ممکن خواهد بود.
2. رمزنگاری دادهها
رمزنگاری دادهها به این معنی است که با استفاده از الگوریتم‌های قوی رمزنگاری، اطلاعات به کدهای نامفهوم تبدیل خواهد شد. حتی اگر افراد به صورت غیرمجاز به دادهها دسترسی پیدا کنند، قادر به خواندن و درک اطلاعات نخواهند بود.
3. کنترل دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC)
این روش به کاربران اجازه می‌دهد تا فقط بر اساس نقش و وظایف تعیین شده برای آن‌ها، به منابع و داده‌های خاصی دسترسی داشته باشند. با استفاده از RBAC، می‌توان دسترسی به اطلاعات حساس را محدود و از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری کرد.
4. بک‌آپ منظم دادهها
بک‌آپ منظم دادهها به شما این امکان را می‌دهد که در صورت وقوع هرگونه حادثه مثل حمله سایبری یا خرابی سخت‌افزاری، داده‌های خود را بازیابی کنید. با بک‌آپ گیری شما می‌توانید در صورت نیاز، به آسانی سیستم را به حالت قبلی باز گردانید.
5. نظارت بر فعالیت‌ها
نظارت بر فعالیت‌های کاربران و سیستم‌ها به شما کمک می‌کند تا از هرگونه فعالیت مشکوک آگاه شوید. با استفاده از ابزارهای نظارتی، می‌توانید حملات سایبری را به موقع شناسایی کرده و اقدامات لازم امنیتی را انجام دهید.
6. به‌روزرسانی نرم‌افزارها
نرم‌افزارهای قدیمی دارای آسیب‌پذیری‌هایی هستند که هکرها می‌توانند از آن‌ها برای نفوذ به سیستم استفاده کنند؛ بنابراین به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارها از اهمیت بالایی برخوردار است.
7. آموزش کاربران
آموزش کاربران برای استفاده از روش‌های امنیتی، نقش مهمی در افزایش امنیت فضای ابری دارد. با انجام این کار می‌توانید از خطاهای انسانی که باعث به خطر افتادن امنیت رایانش ابری می‌شوند، جلوگیری کرد.
8. استفاده از فایروال
فایروال‌ها نقش یک سپر محافظتی را ایفا نموده و از ورود ترافیک مخرب به شبکه جلوگیری می‌کنند. با استفاده از فایروال، می‌توانید شبکه خود را در برابر حملات مختلف سایبری ایمن نمایید.
10. همکاری با ارائه‌دهنده خدمات ابری
انتخاب یک ارائه‌دهنده خدمات ابری معتبر و همکاری نزدیک با آن‌ها، می‌تواند به شما کمک کند تا از بالاترین سطح امنیت برخوردار شوید.
نتیجه‌گیری
امنیت در رایانش ابری یک موضوع پیچیده و چند وجهی است که نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری مستمر می‌باشد. با اتخاذ رویکردهای امنیتی جامع و همکاری بین ارائه دهندگان خدمات ابری و مشتریان، می‌توان به سطح بالایی از امنیت در محیط‌های ابری دست یافت.
